media/สื่อบันเทิง กับ อิทธิพลในการเปลี่ยนแปลงสังคม

ออกตัวก่อนว่า ไม่อยากใช้คำว่า soft power ในการเขียนเรื่องนี้ เพราะเรารู้สึกว่า soft power มันต้องมาพร้อมกับนโยบายหลักของรัฐที่ส่งเสริมเรื่องนั้นๆ ซึ่งของไทย ถ้าไม่นับหนังแนว “สุริโยไท” เราว่า รัฐไทยแทบจะทำตัวเป็นอุปสรรคของการเติบโตของ media/สื่อบันเทิง ด้วยซ้ำ

เรื่องมันมาจากข้อมูลชุดหนึ่งที่เราได้ยินตอนที่ทำงานอยู่ สสส.​ (ทำ 6 เดือน ตั้งแต่ ต.ค. 2015 – มี.ค. 2016 ก่อนออกไปทำงานลงพื้นที่อิสาน) นั่นคือ ชุดข้อมูลที่ว่า มีการยอมรับในหมู่คนทำงานประเด็น HIV กันว่า ซีรีส์เรื่อง Hormones ซีซัน 3 ตอน พละ นี่ เป็นหมุดหมายสำคัญที่สร้างความเข้าใจอย่างใหญ่หลวง จนนำมาสู่การเปลี่ยนผ่านไปสู่การยอมรับ “ว่าเราอยู่ร่วมกันได้” แบบมีนัยยะสำคัญ

ซึ่งเคสนี้ (เคสเรื่องอิทธิพลของซีรีส์เรื่องนี้ ต่อการเปลี่ยนมุมมองของสังคม และการนำไปสู่ action = การยอมรับ และโอบรับด้วย) ถ้าเราจำไม่ผิด เหมือนคนที่เกี่ยวข้องกับซีรีส์เรื่องนี้ อย่าง ปิง ก็ไม่เคยออกมาปฏิเสธนะ (หมายถึง ปิงก็ยอมรับพลังของซีรีส์เรื่องนี้ต่อวงการที่ขับเคลื่อนเรื่อง HIV อ่ะ)

>>ถึงตอนนี้ ถ้ามีพี่ๆ ท่านไหนใน สสส.​มีชุดข้อมูลอื่น ก็ทักได้เลยนะคะ
หรือคนที่ทำงานซีรีส์เรื่องนี้กับ ปิง ถ้ามีชุดข้อมูลอื่น ก็ทักได้เช่นกันค่ะ<<

ตอนที่เรารู้ชุดข้อมูลนี้อ่ะ เราตื่นเต้นมาก นั่นคือปลายปี 2015 อ่ะ เราเพิ่งเรียนจบจาก โตได ทำงานที่ สสส. เป็นที่แรกหลังเรียนจบโท แล้วเรารู้สึกว่า อันนี้มันเปิดโลกจัง…ถ้าอยากขับเคลื่อนสังคม บางที media/สื่อบันเทิง ก็อาจจะเป็นตัวขับเคลื่อนหนึ่งที่ทรงพลังสินะ

แต่การได้รับรู้ชุดข้อมูลนี้ แล้วเราตื่นเต้น ก็ไม่ได้หมายความว่า เราเพิกเฉยต่อการทำงานของกลุ่มองค์กรต่างๆ ที่ทำงานประเด็น HIV มาตลอดกว่า 30 ปี … ถามว่า แล้วก่อนหน้าซีรีส์ Hormones คือการทำงานของภาคส่วนอื่นในสังคมล้มเหลวเหรอ? ก็คือ “ไม่ใช่” มันคือ ส่วนสำคัญที่ค่อยๆ ต่อยอดกันน่ะ (ถ้าจำไม่ผิด เหมือนก่อนจะผลิตตอนนี้ ปิงก็เก็บข้อมูลเยอะอยู่ด้วยการสอบถามหลายๆ นักกิจกรรมในแวดวง)

ถามว่า แล้วงานวิจัย งานสื่อ งานรณรงค์อื่นๆ (งานโปสเตอร์ งานนั่นนี่) มันไร้ค่าเหรอ ก็ไม่เลย … มันคือฐานรากที่สำคัญด้วยซ้ำ … และเอาจริงๆ งานเหล่านี้ (เช่น แผ่นพับที่ อสม. อาจจะนำไปแจกตามชุมชน) มันจำเป็นด้วยซ้ำ มันไม่ได้ไร้ค่าเลยอ่ะ

ทีนี้ช่วงปลายปี และต้นปีที่ผ่านมา คนไทยตื่นเต้นกับ หนัง Parasite มาก รวมถึงตื่นเต้นกับพัฒนาการหลายๆ อย่างของซีรีส์เกาหลี แล้วมีการพูดกันเยอะมากขึ้น (จากเดิมที่ก็พูดกันอยู่แล้ว แต่ในวงจำกัด) เรื่องบทบาทของสื่อบันเทิง อิทธิพล ที่มันเปลี่ยนแปลงสังคม หรือขับเคลื่อนประเด็นบางอย่าง ไปสู่เส้นที่มันค่อยๆ โอเคขึ้น

เรามีเพื่อนหลายคนทำงานในวงการ media/รวมไปถึง สื่อบันเทิง เรายังเชื่อว่า (อาจจะเชื่อ เพราะได้รับชุดข้อมูลสมัยอยู่ สสส. ตอนนั้น) ​medai+สื่อบันเทิง มีอิทธิพลที่จะขยับเขยื้อนสังคมได้จริงๆ … สิ่งที่เราทำอาจจะไม่ใช่เรื่องที่มันปังเป็นกระแสระดับประเทศ แต่ตอนที่เราทำสิ่งนั้น มันอาจะเป็น “พื้นฐาน” ที่สำคัญที่รอวันคนอย่าง ปิง หรือแนวนี้มาหยิบไปต่อยอดก็ได้น่ะ

ดังนั้น เราเลยไม่แอนตี้ ไม่เบลอใส่งานเล็กๆ งานอินดี้ หรืองานนอกกระแส เพราะรู้ว่ามันก็มีคุณค่าบางอย่าง
ขณะเดียวกัน เราก็ไม่แอนตี้ เบลอใส่ งานใหญ่ๆ งานแมสๆ ด้วย …

เพราะดอกผลของมัน อาจจะมากมาย…เมื่อมันได้รับปุ๋ย น้ำ และอากาศที่เหมาะสม

มันอาจจะขับเคลื่อนสังคมได้จนแม้กระทั่งเรายังต้องร้องว้าวเลยด้วยซ้ำ